با فرد سوخته چه کنیم؟

آشنایی با کمکهای اولیه و فوریتهای پزشکی

دانستن راه‌های کمک به کسی که با آب جوش یا مواد شیمیایی سوخته است، برای همه افراد ضروری است، چراکه ممکن است که در خانه، محل کار و یا مکان‌های دیگر با کسی که دچار سوختگی شده روبرو شود.

 
«تحقق شعار "هر خانواده یک امدادگر" زمانی بوقوع می پیوندد که همه مردم آموزش هایی نظیر مواجهه با سوختگی بر اثر آب جوش یا مواد شیمیایی را بدانند.
 
هنگام برخورد با فردی که با آب جوش سوخته، ابتدا باید لباس و اشیایی مثل انگشتر و النگو که در محل سوختگی است را درآورد و سپس محل سوختگی را زیر شیر آب سرد گرفت تا درجه حرارت بدن به وسیله سرد کردن کم شود.
اگر به سرعت محل سوختگی را سرد نکنیم، بافت بدن به سرعت آسیب می بیند.
 
در مورد این سوختگی ها از کرم، پماد و یا لوسیون نباید استفاده کرد و برای پانسمان تاول های پاره شده یک باند استریل روی تاول بگذارید، سپس آن را با پنبه و چسب بپوشانید. بهتر است تاول ها را نترکانید، چون عفونت می کند.
 
سوختگی با مواد شیمیایی، علائم خاصی مانند احساس سوزن سوزن شدن، تغییر رنگ یا بی رنگی پوست، تاول زدن یا پوسته پوسته شدن دارد.
فورا آن قسمتی را که دچار سوختگی شده، زیر آب بگیرید تا ماده شیمیایی رقیق شده و از شدت سوختگی کم شود. حتی اگر ماده شیمیایی به صورت پودر است، آن را بوسیله برس نرم، زیر آب از روی پوست پاک کنید.
در حین شست و شو لباس های آلوده را در آورید، روی ضایعه را پانسمان کنید و مصدوم را سریع به بیمارستان برسانید.
 
در مورد سوختگی چشم با مواد شیمیایی نیز باید گفت خطر اصلی در اینجا، از دست دادن بینایی است، چون ماده به بافت چشم نفوذ می کند و به قرنیه آسیب می زند، پس چاره ای جز شست و شوی سریع چشم نداریم.
به این تربیت به سرعت سر مصدوم را زیر شیر آب ببرید و اجازه دهید آب روی چشم بریزد. چشمان را خوب باز نگه دارید و اگر مصدوم قادر به باز نگه داشتن چشمان خود نیست، پلک های او را با دست باز کنید.
 
هر چقدر شست و شوی چشم را بیشتر طول بدهید بهتر است. 10 ثانیه شستن چشم، برای سوختگی با مواد قلیایی زمان زیادی نیست. اگر هر دو چشم آسیب دیده، به طور متناوب هر چشم را 10 ثانیه شستشو بدهید و بعد از شست و شو، با استفاده از یک باند استریل روی چشم را بپوشانید و مصدوم را به سرعت به بیمارستان برسانید.
 
در سوختگی دهان و گلو، ورم بافت نرم حنجره، موجب مسدود شدن راه تنفسی می شود و در نتیجه خفگی رخ می دهد. سوختگی در این ناحیه معمولا به دلیل خوردن آب جوش به طور تصادفی، خوردن سموم، استنشاق هوای گرم، بخار یا گاز اتفاق می افتد.
در این شرایط باید هر گونه فشار روی گردن را آزاد کنید، بطور مثال باز کردن یقه، گره روسری و... . سپس مصدوم را به آرامش تشویق کنید و به او به طور منظم آب خنک بدهید. دادن قطعات یخ یا بستنی بسیار سودمند است.
مصدوم را به سرعت به بیمارستان برسانید و اگر بیهوش است او را در وضعیت ریکاوری (وضعیتی که راه تنفس بیمار باز می ماند) قرار دهید، اقدامات احیا را انجام دهید و وضعیت تنفسی بیمار را کنترل کنید.»
محل سوختگی را 10 تا 15 دقیقه زیر آب سرد نگه دارید تا درد آن کاهش پیدا کند
چند درمان خانگی موثر برای تسکین سوختگی
اگرچه برای درمان سوختگی‌های جدی و وسیع، مراجعه هرچه سریع تر به مراکز درمانی ضروری است، اما در مورد سوختگی‌های خفیف‌تر مثل آفتاب سوختگی می‌توان از برخی روش‌های خانگی موثر برای کاهش درد استفاده کرد.
 
این روش‌های خانگی اقداماتی ساده با استفاده از موادی هستند که در بیشتر خانه‌های ما یافت می‌شوند، اما همیشه به یاد داشته باشید که این روش ها هرگز جایگزین درمان های تجویزشده از سوی متخصصان نمی‌شوند. بنابراین در صورت نیاز حتما باید به موقع به پزشک مراجعه کرد.
 
فهرست این درمان های خانگی به قرار زیر است:
1- استفاده از برگ‌های گیاه بارهنگ؛ برگ‌های گیاه بارهنگ خاصیت ضدالتهابی و ضدمیکروبی دارند و روشی بسیار متداول برای تسکین سوختگی‌ها هستند. برای استفاده از این برگ‌ها آنها را به اندازه مناسب خرد کرده و روی محل سوختگی قرار دهید. مواد اصلی که در برگ بارهنگ موجب تسکین سوختگی می‌شوند، شامل «تانینس»، «موسیلاژ» و «ایریدوئید گلیکوزیدها» هستند.
 
2- آب سرد؛ اولین اقدام موثر و مهم برای درمان سوختگی‌های درجه یک و دو، خنک کردن ناحیه سوختگی زیر شیر آب سرد است. محل سوختگی را 10 تا 15 دقیقه زیر آب سرد نگه دارید تا درد آن کاهش پیدا کند.
اگر امکان این کار را ندارید، محل سوختگی را مستقیما داخل آب سرد وارد کنید یا از کمپرس آب سرد استفاده کنید. اما هرگز یخ را مستقیما روی محل سوختگی نگذارید.
آب سرد باعث می‌شود گرما از پوست منتقل شده و ورم در محل جراحت کاهش پیدا کند.
 
3- سرکه؛ محل سوختگی را به سرکه رقیق آغشته کنید. این مایع بعنوان یک ماده ضدعفونی کننده عمل می‌کند و مانع از بروز هر گونه عفونت در محل سوختگی می‌شود، اما حتما پیش از مصرف مقداری سرکه را با همان مقدار آب رقیق کنید. سپس با استفاده از دستمال تمیز محل سوختگی را با همین محلول بپوشانید. اگر پس از مدتی دوباره درد بیشتری احساس شد، دستمال آغشته به محلول سرکه را با یک دستمال تازه دیگر تعویض کنید.
 
4- عسل؛ اگر به سرکه دسترسی نداشتید، مقداری عسل روی محل سوختگی بگذارید. این روش به ترمیم بافت سوخته کمک کرده و درد را کاهش می‌دهد. در صورت تمایل می‌توانید از یک دستمال یا بانداژ آغشته به عسل برای پوشاندن محل سوختگی استفاده کنید.
 
5- چای کیسه‌ای؛ این روش در دسترس‌ترین گزینه برای تسکین سوختگی است که در هر آشپزخانه کوچکی یافت می‌شود. چای کیسه‌ای حرارت را از محل سوختگی دور می‌کند. چای سبز و سیاه هر دو خاصیت آنتی اکسیدانی و خنک‌کنندگی دارند.
برای این منظور کافی است چای کیسه‌ای را داخل کاسه آب سرد خیس کرده و آن را مستقیما روی محل سوختگی قرار دهید. این اقدام هم درد را تسکین می‌دهد و هم از بروز عفونت جلوگیری می‌کند.
روش دیگر جوشاندن 3 تا 4 عدد چای کیسه‌ای در چهار فنجان آب جوش و سپس افزودن دو فنجان برگ نعنای تازه به این محلول است. پس از آن، محلول را کاملا خنک کنید و سپس یک پنبه آغشته به این محلول را روی سوختگی بمالید.
 
6- روغن اسطوخودوس؛ این روغن برای بهبود سوختگی‌های خفیف موثر است. روغن اسطوخودوس درد ناشی از سوختگی را کاهش می‌دهد و از لایه‌های زیرین پوست آسیب دیده در برابر عفونت جلوگیری می‌کند.

منبع: بخش سلامت تبیان